Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2013

Μονόλογος ΙΙ

- Κοίταξε. Σκέφτηκα πολύ την ερώτησή σου και νομίζω πως κατέληξα σε μία ικανοποιητική απάντηση. Πιστεύω πως από τη στιγμή που γεννιόμαστε έως και τη στιγμή που πεθαίνουμε, όλοι μας έχουμε μέσα μας κάποια δυστυχία. Αυτό είναι το τελικό μου συμπέρασμα.
- Δηλαδή θες να μου πεις πως εσύ μέσα σου έχεις έναν βραχνά; Μία δυστυχία; Δυσκολεύομαι να σε κατανοήσω. Κι από πότε το έχεις αυτό; Πάντοτε έτσι ένιωθες;
- Νομίζω πως έχεις πιάσει το θέμα τελείως λάθος. Επέτρεψέ μου να σου εξηγήσω. Επέτρεψέ μου να μονολογήσω για λίγο μέσα στον εσωτερικό μας αυτόν μονόλογο. Εντάξει;
- Να σου πω την αλήθεια δυσκολεύομαι να σε πιστέψω. Μας θυμάμαι σε πάρα πολλές στιγμές της ζωής μας ευτυχισμένους. Αλλά τέλος πάντων. Για μονολόγησε.
- Λοιπόν. Καταρχήν όπως σού είπα έχεις πιάσει το θέμα τελείως λάθος. Το κακό με σένα είναι πως βλέπεις τα πράγματα λιγάκι αόριστα. Ξεχνάς κάτι πάρα πολύ σημαντικό. Κάθε τι στην ζωή μας μπορούμε να το μετρήσουμε. Ίσως η μονάδα μέτρησης κάθε φορά να διαφέρει, αλλά σε κάθε περίπτωση τα πάντα είναι μετρήσιμα. Όπως μπορείς να μετρήσεις το μπόι σου έτσι μπορείς να μετρήσεις και την ευτυχία ή την δυστυχία σου. Στην πρώτη περίπτωση χρησιμοποιείς σαν μονάδα μέτρησης κάτι πάρα πολύ απτό, που το αντιλαμβάνονται πολύ εύκολα οι αισθήσεις σου, όπως τα εκατοστά, τα μέτρα ή τα πόδια ενώ στην δεύτερη περίπτωση χρησιμοποιείς επιρρήματα όπως το καθόλου, το λίγο, το πολύ και ούτω καθεξής, τα οποία εξ'ορισμού είναι αρκετά αυθαίρετα με αποτέλεσμα να αποδίδεις λανθασμένα την ασάφεια της μονάδας μέτρησης και στις μετρούμενες ποσότητες.
Με πιάνεις; Με ακολουθείς;
- Σε πιάνω. Σε ακολουθώ. Το ίδιο μυαλό μοιραζόμαστε. αλλά νομίζω πως λες μπούρδες. Δεν μπορείς να μετρήσεις με ακρίβεια ποσότητες όπως η ευτυχία ή η δυστυχία. Τι μαλακίες κατεβάζει πάλι το κεφάλι σου;
- Μην κολλάς στην ακρίβεια της μέτρησης και άσε με να τελειώσω. Μετά πες ό,τι θέλεις.
- Εντάξει.
- Ωραία. Εφόσον συμφωνούμε πως μπορούμε να μετράμε την ποσότητα της ευτυχίας ή της δυστυχίας που χαρακτηρίζει την ύπαρξή μας τότε είναι εξαιρετικά απλό να κάνουμε και βασικές μαθηματικές πράξεις με τις μετρήσιμες αυτές ποσότητες.
Σωστά;
- Σωστά!
- Αυτό στο οποίο θέλω να καταλήξω είναι πως σε τελική ανάλυση εκείνο που μετράει είναι το αποτέλεσμα μίας εξαιρετικά απλής μαθηματικής πράξης. Ας ονομάσουμε το αποτέλεσμα αυτής της πράξης ΕυΔυστυχία και ας αναφερόμαστε σε αυτό από εδώ και στο εξής ως ΕΔ.
Η απλή φόρμουλα λοιπόν που δίνει την απάντηση στην ερώτηση "Δηλαδή εσύ τώρα νιώθεις δυστυχισμένος;" είναι η εξής: ΕΔ = Ευτυχία - Δυστυχία.
Ωραία;
- Ας πούμε. Συνέχισε. Είμαι περίεργος να δω πού το πας.
- Που είχα μείνει; Λοιπόν, όπως σου έλεγα, το αποτέλεσμα της απλής αυτής μαθηματικής πράξης απαντάει στην ερώτησή σου. Όταν ΕΔ > 0 τότε η ποσότητα ευτυχίας είναι μεγαλύτερη της αντίστοιχης ποσότητας δυστυχίας οπότε είμαι ευτυχισμένος. Όταν ΕΔ < 0 τότε συμβαίνει το αντίθετο.
Από εκεί και πέρα, και για να το πάμε λίγο πιο μακριά, αντιδράσεις όπως το γέλιο ή το κλάμα είναι περιπτώσεις όπου το ΕΔ προσεγγίζει τα όρια του απείρου. Στην περίπτωση του γέλιου προσεγγίζουμε το + άπειρο ενώ στην περίπτωση του κλάματος το - άπειρο.
Είναι πάρα πολύ απλό. Και για να σου μιλήσω και με όρους μηχανικής επειδή τους αντιλαμβάνεσαι καλύτερα όταν το ισοζύγιο ΕυΔυστυχίας είναι θετικό τότε είμαι ευτυχισμένος.
Όσον αφορά τώρα το σκέλος της ερώτησής σου που αφορούσε τον χρόνο. Από πότε νιώθω όπως νιώθω; Σα να έχω μία ποσότητα δυστυχίας μέσα μου;
Από πάντοτε. Ή τουλάχιστον από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Από την στιγμή που έπαψα να είμαι βρέφος και η ζωή μου σταμάτησε να περιστρέφεται γύρω από το τι θα φάω, πότε θα το φάω, πότε θα το βγάλω και πότε θα κοιμηθώ. Η αλήθεια είναι πως δεν μπορώ να θυμηθώ ακριβώς πότε αναγνώρισα την ύπαρξή της, αλλά νιώθω λες και ήταν εξ'αρχής κάπου μέσα μου. Ίσως απλά την ανακάλυψα όταν προβληματίστηκα για πρώτη φορά για το τι συμβαίνει μέσα μου. Είμαι πάντως σίγουρος πως είναι πολύ παλιότερη από την ικανότητά μου να την αναγνωρίσω.
- Τελείωσες;
- Τελείωσα. Νομίζω.
- Για να καταλάβω καλά μου λες πως ουσιαστικά δεν έχει σημασία πόση δυστυχία έχει κάποιος μέσα του αρκεί η ευτυχία που έχει να είναι μεγαλύτερη. Εκπληκτικό. Έτσι εξηγούνται πάρα πολλά πράγματα.
- Όπως;
- Όπως η παρηγοριά, η αγάπη, το πως μερικοί άνθρωποι όσο και να τους χτυπάει η μοίρα κατορθώνουν και βρίσκουν την ευτυχία. Άρα το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να φροντίζουμε κάθε στιγμή της ζωής μας να διατηρούμε το ΕΔ μεγαλύτερο του μηδενός. Ακούγεται απλό, αλλά πρέπει να είναι πολύ δύσκολο.
- Όπως τα πάντα. Στην ζωή τις περισσότερες φορές το απλό είναι και το πιο δύσκολο.
- Δε λέω πως έχεις δίκιο, αλλά καλά τα λες!

3 σχόλια:

  1. Σύμφωνα με τον Dan Gilbert (συγγραφέα του ''Αναζητώντας την ευτυχία'') ο κάθε άνθρωπος έχει ένα ψυχολογικό ανοσοποιητικό σύστημα που του επιτρέπει να διατηρεί σταθερά επίπεδα ευτυχίας σε όλη του τη ζωή ανεξάρτητα από τυχόν ατυχίες ή εύνοιες της τύχης. Τι πιστεύεις ότι είναι αυτό που μας κάνει να διατηρούμε το ΕΔ>0; Το παραπάνω αναφερόμενο ψυχολογικό ανοσοποιητικό σύστημα ή κάτι άλλο;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ίσως ο Gilbert να εννοεί πως ο άνθρωπος με κάποιο τρόπο καταφέρνει να ξεπερνάει όλες τις αναποδιές και να αποδίδει αυτήν την επιτυχία στο εν λόγω ψυχολογικό ανοσοποιητικό σύστημα.
    Εγώ δεν πιστεύω πως το ΕΔ είναι διαρκώς θετικό. Αντιθέτως, νομίζω πως μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων ζει με το ΕΔ του αρνητικό.
    Το πολύπλοκο της υπόθεσης είναι το γεγονός πως, ενώ το ΕΔ προκύπτει από μία απλή αλγεβρική πράξη όπως η αφαίρεση, οι ποσότητες Ευτυχία και Δυστυχία είναι συναρτήσεις πολλών μεταβλητών. Ενδεικτικά αναφέρω κάποιες από αυτές. Η αισιοδοξία/ απαισιοδοξία, οι ορμόνες, η ηλικία, η εμπειρία, η μόρφωση, η φυλή, η οικογένεια, τα χρήματα (για μερικούς) και πάρα πολλές ακόμα. Συνεπώς, το να διατηρηθεί το ΕΔ θετικό είναι πάρα πολύ δύσκολο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Συμφωνώ ότι ευτυχία και δυστυχία είναι συναρτήσεις πολλών παραγόντων (άρα δεν καλουπώνονται). Επίσης, πράγματι δεν μπορεί να διατηρηθεί από μόνο του το ΕΔ θετικό. Όπως είπες πρέπει να φροντίζουμε για αυτό.
    (Πάντως αν δεν έχεις δει την ομιλία του στο ted, παρουσιάζει ενδιαφέρον:
    http://www.ted.com/talks/dan_gilbert_asks_why_are_we_happy.html)

    ΑπάντησηΔιαγραφή